Wątpliwości wynikają z treści punktu 6.5 Noty Interpretacyjnej nr 1, wchodzącej w skład Powszechnych Krajowych Zasad Wyceny – wskazywanych przez Polską Federację Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych jako zbiór zasad dobrej praktyki i dorobku środowiska, zalecając jednocześnie ich stosowanie przez rzeczoznawców majątkowych zrzeszonych w sfederowanych stowarzyszeniach.
Biorąc pod uwagę liczbę rzeczoznawców zrzeszonych w stowarzyszeniach lokalnych (ponad 3500 - wg informacji PFSRM), oczywistym staje się, że skutki wycen dokonanych przez rzeczoznawców będących adresatami zalecenia są bardzo znaczące.
Przejdźmy zatem do szczegółów.
W opublikowanej treści Noty Interpretacyjnej nr 1 czytamy:
6.5. W przypadku, gdy nieruchomość o cenie minimalnej posiada niektóre oceny cech lepsze od innych nieruchomości ze zbioru cen transakcyjnych lub nieruchomość o cenie maksymalnej oceny gorsze z tego zbioru, zasadę ekstrapolacji można zastosować dla potrzeb określania hipotetycznego przedziału cenowego. Możliwość taka dotyczy wyjątkowych przypadków określenia wag cech rynkowych.
Wątpliwości pojawiają się trzy:
- Dlaczego zasadę ekstrapolacji przedziału cenowego stosować można, a nie trzeba?
- Jakie przypadki można potraktować jako te wyjątkowe, uprawniające do ekstrapolowania przedziału cenowego?
- Czy możliwość/konieczność korekty przedziału cenowego dotyczy obu podstawowych metod porównawczych, czy też wyłącznie jednej z nich, tj. metody korygowania ceny średniej?
Wątpliwości powyższe można rozstrzygnąć w drodze analiz teoretycznych, mnie jednak zainteresowało jaki jest praktyczny skutek wyceny z poszanowaniem treści punktu 6.5. Noty Interpretacyjnej nr 1, w zestawieniu z wynikami kalkulacji alternatywnej, dokonanej tak jakby w miejscu słowo można widniało słowo trzeba lub należy.
Skutek tego pozornego niuansu najlepiej prześledzić na przykładzie wyidealizowanych danych – co przyczyni się do czytelności wywodu. W tym celu spreparowałem zestaw 64 danych transakcyjnych, które przysłowiowo układają się jak „pod sznurek”. Ceny nieruchomości w tych „transakcjach” można całkowicie wyjaśnić (R2 = 100%), z tolerancją zerową (MAPE = 0%).
Rys. 1
Zestaw spreparowanych danych wraz z opisem ich cech zawiera tabela nr 1.
Tabela nr 1
Lp. |
Transakcja |
Cena zł/m2 |
Lokalizacja |
Kształt działki |
Uzbrojenie |
Dostęp do drogi |
Skumulowana ocena |
1 |
Transakcja nr 1 |
150,00 |
2 |
1 |
3 |
3 |
9 |
2 |
Transakcja nr 2 |
145,00 |
1 |
3 |
3 |
2 |
9 |
3 |
Transakcja nr 3 |
135,00 |
3 |
1 |
3 |
2 |
9 |
4 |
Transakcja nr 4 |
150,00 |
1 |
3 |
3 |
1 |
8 |
5 |
Transakcja nr 5 |
135,00 |
3 |
2 |
1 |
3 |
9 |
6 |
Transakcja nr 6 |
130,00 |
3 |
2 |
2 |
2 |
9 |
7 |
Transakcja nr 7 |
120,00 |
3 |
3 |
2 |
1 |
9 |
8 |
Transakcja nr 8 |
145,00 |
2 |
2 |
3 |
1 |
8 |
9 |
Transakcja nr 9 |
170,00 |
1 |
2 |
2 |
2 |
7 |
10 |
Transakcja nr 10 |
145,00 |
3 |
1 |
2 |
2 |
8 |
11 |
Transakcja nr 11 |
145,00 |
3 |
1 |
2 |
2 |
8 |
12 |
Transakcja nr 12 |
150,00 |
2 |
1 |
3 |
3 |
9 |
13 |
Transakcja nr 13 |
130,00 |
3 |
3 |
1 |
1 |
8 |
14 |
Transakcja nr 14 |
145,00 |
3 |
2 |
1 |
1 |
7 |
15 |
Transakcja nr 15 |
175,00 |
1 |
1 |
3 |
2 |
7 |
16 |
Transakcja nr 16 |
155,00 |
1 |
2 |
3 |
3 |
9 |
17 |
Transakcja nr 17 |
160,00 |
2 |
2 |
1 |
2 |
7 |
18 |
Transakcja nr 18 |
155,00 |
2 |
1 |
3 |
2 |
8 |
19 |
Transakcja nr 19 |
120,00 |
3 |
3 |
2 |
1 |
9 |
20 |
Transakcja nr 20 |
160,00 |
2 |
2 |
1 |
2 |
7 |
21 |
Transakcja nr 21 |
155,00 |
2 |
2 |
1 |
3 |
8 |
22 |
Transakcja nr 22 |
160,00 |
1 |
3 |
1 |
3 |
8 |
23 |
Transakcja nr 23 |
120,00 |
3 |
3 |
2 |
1 |
9 |
24 |
Transakcja nr 24 |
150,00 |
3 |
1 |
2 |
1 |
7 |
25 |
Transakcja nr 25 |
145,00 |
2 |
2 |
2 |
3 |
9 |
26 |
Transakcja nr 26 |
165,00 |
1 |
2 |
2 |
3 |
8 |
27 |
Transakcja nr 27 |
165,00 |
1 |
3 |
1 |
2 |
7 |
28 |
Transakcja nr 28 |
140,00 |
2 |
3 |
2 |
1 |
8 |
29 |
Transakcja nr 29 |
160,00 |
2 |
2 |
1 |
2 |
7 |
30 |
Transakcja nr 30 |
150,00 |
3 |
1 |
1 |
3 |
8 |
31 |
Transakcja nr 31 |
150,00 |
3 |
1 |
1 |
3 |
8 |
32 |
Transakcja nr 32 |
170,00 |
2 |
1 |
1 |
3 |
7 |
33 |
Transakcja nr 33 |
160,00 |
1 |
3 |
2 |
1 |
7 |
34 |
Transakcja nr 34 |
170,00 |
1 |
1 |
3 |
3 |
8 |
35 |
Transakcja nr 35 |
155,00 |
2 |
1 |
3 |
2 |
8 |
36 |
Transakcja nr 36 |
160,00 |
2 |
1 |
2 |
3 |
8 |
37 |
Transakcja nr 37 |
160,00 |
2 |
2 |
1 |
2 |
7 |
38 |
Transakcja nr 38 |
150,00 |
3 |
1 |
2 |
1 |
7 |
39 |
Transakcja nr 39 |
150,00 |
3 |
1 |
1 |
3 |
8 |
40 |
Transakcja nr 40 |
125,00 |
3 |
2 |
3 |
1 |
9 |
41 |
Transakcja nr 41 |
180,00 |
1 |
1 |
2 |
3 |
7 |
42 |
Transakcja nr 42 |
160,00 |
2 |
2 |
1 |
2 |
7 |
43 |
Transakcja nr 43 |
170,00 |
1 |
2 |
2 |
2 |
7 |
44 |
Transakcja nr 44 |
150,00 |
1 |
3 |
2 |
3 |
9 |
45 |
Transakcja nr 45 |
160,00 |
2 |
1 |
2 |
3 |
8 |
46 |
Transakcja nr 46 |
170,00 |
1 |
1 |
3 |
3 |
8 |
47 |
Transakcja nr 47 |
155,00 |
1 |
3 |
2 |
2 |
8 |
48 |
Transakcja nr 48 |
140,00 |
3 |
1 |
3 |
1 |
8 |
49 |
Transakcja nr 49 |
160,00 |
1 |
3 |
2 |
1 |
7 |
50 |
Transakcja nr 50 |
150,00 |
3 |
1 |
2 |
1 |
7 |
51 |
Transakcja nr 51 |
145,00 |
1 |
3 |
3 |
2 |
9 |
52 |
Transakcja nr 52 |
155,00 |
2 |
1 |
3 |
2 |
8 |
53 |
Transakcja nr 53 |
140,00 |
3 |
2 |
1 |
2 |
8 |
54 |
Transakcja nr 54 |
135,00 |
3 |
2 |
2 |
1 |
8 |
55 |
Transakcja nr 55 |
130,00 |
3 |
3 |
1 |
1 |
8 |
56 |
Transakcja nr 56 |
130,00 |
2 |
3 |
3 |
1 |
9 |
57 |
Transakcja nr 57 |
155,00 |
2 |
1 |
3 |
2 |
8 |
58 |
Transakcja nr 58 |
145,00 |
2 |
2 |
2 |
3 |
9 |
59 |
Transakcja nr 59 |
135,00 |
2 |
3 |
2 |
2 |
9 |
60 |
Transakcja nr 60 |
165,00 |
1 |
3 |
1 |
2 |
7 |
61 |
Transakcja nr 61 |
140,00 |
2 |
2 |
3 |
2 |
9 |
62 |
Transakcja nr 62 |
150,00 |
2 |
2 |
2 |
2 |
8 |
63 |
Transakcja nr 63 |
140,00 |
2 |
2 |
3 |
2 |
9 |
64 |
Transakcja nr 64 |
160,00 |
2 |
2 |
1 |
2 |
7 |
Wyjaśnienia wymaga konwencja oceny stanu cech: jako najlepszą przyjąłem ocenę wyrażoną liczbą „1”, a o ocenie najgorszej informuje liczba „3”.
Rozkład cen jest niewątpliwie normalny, cena średnia odpowiada medianie – nie ma tu problemu asymetrii, czego dowodzi treść poniższej charakterystyki:
Rys. 2
Nieruchomość o komplecie cech najlepszych charakteryzowałaby się skumulowaną oceną punktową 4 x 1 = 4, zaś nieruchomość o wszystkich cechach najgorszych zyskałaby łączną ocenę 4 x 3 = 12
Jak łatwo zauważyć, w zestawie przygotowanych danych nie ma nieruchomości charakteryzujących się kompletem ocen skrajnych – co jest przypadkiem najczęściej spotykanym w praktyce. Skumulowane oceny mieszczą się w zakresie od 7 do 9, z największą liczbą nieruchomości ocenionych łącznie na 8 punktów:
Rys. 3
Jak już wspomniałem, ceny wszystkich nieruchomości są doskonale proporcjonalne do ich cech, co opisane jest równaniem linii regresji:
Cena zł/m2 = 250 - 20 x Lokalizacja - 15 x Kształt działki - 10 x Uzbrojenie
- 5 x Dostęp do drogi
W oparciu o powyższe równanie można dokonać wyceny nieruchomości szacowanej, ale przyzwyczailiśmy odbiorców naszych opracowań do prezentacji wyników analizy rynku w postaci wag cech rynkowych. Wagi te de facto nie wnoszą niczego do samych kalkulacji, pełnią jedynie rolę ozdoby operatu. Od strony formalnej również nie ma obowiązku operowania wagami cech w wycenie zrealizowanej w podejściu porównawczym, podobnie jak nie ma obowiązku podawania i wykorzystania parametru ΔC.
Skoro jednak odbiorcy naszych wycen są tak bardzo przywiązani do wag cech rynkowych i nieszczęsnej ΔC, to dokonajmy transkrypcji równania regresji do postaci wynikającej z przyzwyczajenia rzeczoznawców i konsumentów wycen, a przy okazji skalkulujmy hipotetyczny (ekstrapolowany bądź estymowany - mniejsza o nazwę) rozstęp cenowy:
Tabela nr 2
Lp. |
Cecha |
Ocena |
Ocena |
Współczynnik równania regresji |
Rozstęp kwotowy odpowiadający cesze |
Waga cechy |
1 |
Lokalizacja |
1 |
3 |
-20 |
(1-3) x (-20) = 40 |
40 / 100 = 40% |
2 |
Kształt działki |
1 |
3 |
-15 |
(1-3) x (-15) = 30 |
30 / 100 = 30% |
3 |
Uzbrojenie |
1 |
3 |
-10 |
(1-3) x (-10) = 20 |
20 / 100 = 20% |
4 |
Dostęp do drogi |
1 |
3 |
-5 |
(1-3) x (-5) = 10 |
10 / 100 = 10% |
Suma, czyli ekstrapolowana vel estymowana ΔC: |
100 |
Kwota 100 [zł/m2] to rozstęp cenowy, o którym wspomina się w punkcie 6.5 Noty jako dopuszczalny do wykorzystania w wyjątkowych (?) przypadkach. Nietrudno zauważyć, iż różni się on znacznie od empirycznego rozstępu cenowego, wynoszącego 180 – 120 = 60 [zł/m2]. Jakie zatem będą skutki wykorzystania obu wielkości w alternatywnych kalkulacjach wartości?
W zestawie danych przygotowanych na potrzeby niniejszej prezentacji ceny nieruchomości są doskonale skorelowane z ich cechami. Równanie linii regresji jak i tożsame z nim wagi cech
w połączeniu z rozstępem cenowym całkowicie i dla każdej transakcji wyjaśniają zależność „cechy-cena”. Skoro tak, to wyceniając nieruchomość o cechach takich jak cechy którejkolwiek nieruchomości z zestawu 64 danych, powinniśmy otrzymać wartość identyczną z ceną „zapłaconą”.
No cóż, wypada to sprawdzić.
W tym celu skomponowałem arkusz z czterema zakładkami:
- kalkulacja wartości metodą KCŚ, z uwzględnieniem empirycznej DC = 60 [zł/m2]
- kalkulacja wartości metodą KCŚ, z uwzględnieniem ekstrapolowanej DC = 100 [zł/m2]
- kalkulacja wartości metodą PP, z uwzględnieniem empirycznej DC = 60 [zł/m2]
- kalkulacja wartości metodą PP, z uwzględnieniem ekstrapolowanej DC = 100 [zł/m2]
Okazuje się, że
a) kalkulując wartość z wykorzystaniem metody KCŚ i współczynników korygujących, których zakres wynika z empirycznej DC = 60 [zł/m2], wyniki są rozbieżne z cenami nieruchomości o identycznych cechach, np. dla nieruchomości o cechach jak w pozycji 34 (sprzedana za 170 zł/m2), uzyskałem wynik kalkulacji na poziomie 162 zł/m2:
Rys. 4
b) kalkulując wartość z wykorzystaniem metody KCŚ i współczynników korygujących, których zakres wynika z ekstrapolowanej DC = 100 [zł/m2], wyniki są całkowicie zbieżne z cenami nieruchomości o identycznych cechach. W przypadku wspomnianej nieruchomości o cechach jak w pozycji 34 (sprzedana za 170 zł/m2), uzyskałem wynik kalkulacji na poziomie 170 zł/m2:
Rys. 5
c) kalkulując wartość z wykorzystaniem metody PP i poprawek kwotowych, których wielkość wynika z empirycznej DC = 60 [zł/m2], wyniki są rozbieżne z cenami nieruchomości o identycznych cechach, np. dla nieruchomości o cechach jak w pozycji 34 (sprzedana za 170 zł/m2), uzyskałem wynik kalkulacji na poziomie 162 zł/m2:
Tabela nr 3
Transakcja |
Cena [zł/m2] |
Poprawki ze względu na cechy [zł/m2] |
Suma poprawek [zł/m2] |
Cena skorygowana [zł/m2] |
Zgodność ceny skalkulowanej |
|||
Lokalizacja |
Kształt działki |
Uzbrojenie |
Dostęp do drogi |
|||||
Transakcja nr 1 |
150 |
12 |
0 |
0 |
0 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 2 |
145 |
0 |
18 |
0 |
-3 |
15 |
160 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 3 |
135 |
24 |
0 |
0 |
-3 |
21 |
156 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 4 |
150 |
0 |
18 |
0 |
-6 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 5 |
135 |
24 |
9 |
-12 |
0 |
21 |
156 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 6 |
130 |
24 |
9 |
-6 |
-3 |
24 |
154 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 7 |
120 |
24 |
18 |
-6 |
-6 |
30 |
150 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 8 |
145 |
12 |
9 |
0 |
-6 |
15 |
160 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 9 |
170 |
0 |
9 |
-6 |
-3 |
0 |
170 |
OK. |
Transakcja nr 10 |
145 |
24 |
0 |
-6 |
-3 |
15 |
160 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 11 |
145 |
24 |
0 |
-6 |
-3 |
15 |
160 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 12 |
150 |
12 |
0 |
0 |
0 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 13 |
130 |
24 |
18 |
-12 |
-6 |
24 |
154 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 14 |
145 |
24 |
9 |
-12 |
-6 |
15 |
160 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 15 |
175 |
0 |
0 |
0 |
-3 |
-3 |
172 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 16 |
155 |
0 |
9 |
0 |
0 |
9 |
164 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 17 |
160 |
12 |
9 |
-12 |
-3 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 18 |
155 |
12 |
0 |
0 |
-3 |
9 |
164 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 19 |
120 |
24 |
18 |
-6 |
-6 |
30 |
150 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 20 |
160 |
12 |
9 |
-12 |
-3 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 21 |
155 |
12 |
9 |
-12 |
0 |
9 |
164 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 22 |
160 |
0 |
18 |
-12 |
0 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 23 |
120 |
24 |
18 |
-6 |
-6 |
30 |
150 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 24 |
150 |
24 |
0 |
-6 |
-6 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 25 |
145 |
12 |
9 |
-6 |
0 |
15 |
160 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 26 |
165 |
0 |
9 |
-6 |
0 |
3 |
168 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 27 |
165 |
0 |
18 |
-12 |
-3 |
3 |
168 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 28 |
140 |
12 |
18 |
-6 |
-6 |
18 |
158 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 29 |
160 |
12 |
9 |
-12 |
-3 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 30 |
150 |
24 |
0 |
-12 |
0 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 31 |
150 |
24 |
0 |
-12 |
0 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 32 |
170 |
12 |
0 |
-12 |
0 |
0 |
170 |
OK. |
Transakcja nr 33 |
160 |
0 |
18 |
-6 |
-6 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 34 |
170 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
170 |
OK. |
Transakcja nr 35 |
155 |
12 |
0 |
0 |
-3 |
9 |
164 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 36 |
160 |
12 |
0 |
-6 |
0 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 37 |
160 |
12 |
9 |
-12 |
-3 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 38 |
150 |
24 |
0 |
-6 |
-6 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 39 |
150 |
24 |
0 |
-12 |
0 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 40 |
125 |
24 |
9 |
0 |
-6 |
27 |
152 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 41 |
180 |
0 |
0 |
-6 |
0 |
-6 |
174 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 42 |
160 |
12 |
9 |
-12 |
-3 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 43 |
170 |
0 |
9 |
-6 |
-3 |
0 |
170 |
OK. |
Transakcja nr 44 |
150 |
0 |
18 |
-6 |
0 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 45 |
160 |
12 |
0 |
-6 |
0 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 46 |
170 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
170 |
OK. |
Transakcja nr 47 |
155 |
0 |
18 |
-6 |
-3 |
9 |
164 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 48 |
140 |
24 |
0 |
0 |
-6 |
18 |
158 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 49 |
160 |
0 |
18 |
-6 |
-6 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 50 |
150 |
24 |
0 |
-6 |
-6 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 51 |
145 |
0 |
18 |
0 |
-3 |
15 |
160 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 52 |
155 |
12 |
0 |
0 |
-3 |
9 |
164 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 53 |
140 |
24 |
9 |
-12 |
-3 |
18 |
158 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 54 |
135 |
24 |
9 |
-6 |
-6 |
21 |
156 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 55 |
130 |
24 |
18 |
-12 |
-6 |
24 |
154 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 56 |
130 |
12 |
18 |
0 |
-6 |
24 |
154 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 57 |
155 |
12 |
0 |
0 |
-3 |
9 |
164 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 58 |
145 |
12 |
9 |
-6 |
0 |
15 |
160 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 59 |
135 |
12 |
18 |
-6 |
-3 |
21 |
156 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 60 |
165 |
0 |
18 |
-12 |
-3 |
3 |
168 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 61 |
140 |
12 |
9 |
0 |
-3 |
18 |
158 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 62 |
150 |
12 |
9 |
-6 |
-3 |
12 |
162 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 63 |
140 |
12 |
9 |
0 |
-3 |
18 |
158 |
Brak zgodności |
Transakcja nr 64 |
160 |
12 |
9 |
-12 |
-3 |
6 |
166 |
Brak zgodności |
Średnia: |
162 |
|
d) kalkulując wartość z wykorzystaniem metody PP i poprawek kwotowych, których wielkość wynika z ekstrapolowanej DC = 100 [zł/m2], wyniki są całkowicie zbieżne z cenami nieruchomości o identycznych cechach.
Tabela nr 4
Transakcja |
Cena [zł/m2] |
Poprawki ze względu na cechy [zł/m2] |
Suma poprawek [zł/m2] |
Cena skorygowana [zł/m2] |
Zgodność ceny skalkulowanej |
|||
Lokalizacja |
Kształt działki |
Uzbrojenie |
Dostęp do drogi |
|||||
Transakcja nr 1 |
150 |
20 |
0 |
0 |
0 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 2 |
145 |
0 |
30 |
0 |
-5 |
25 |
170 |
OK |
Transakcja nr 3 |
135 |
40 |
0 |
0 |
-5 |
35 |
170 |
OK |
Transakcja nr 4 |
150 |
0 |
30 |
0 |
-10 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 5 |
135 |
40 |
15 |
-20 |
0 |
35 |
170 |
OK |
Transakcja nr 6 |
130 |
40 |
15 |
-10 |
-5 |
40 |
170 |
OK |
Transakcja nr 7 |
120 |
40 |
30 |
-10 |
-10 |
50 |
170 |
OK |
Transakcja nr 8 |
145 |
20 |
15 |
0 |
-10 |
25 |
170 |
OK |
Transakcja nr 9 |
170 |
0 |
15 |
-10 |
-5 |
0 |
170 |
OK |
Transakcja nr 10 |
145 |
40 |
0 |
-10 |
-5 |
25 |
170 |
OK |
Transakcja nr 11 |
145 |
40 |
0 |
-10 |
-5 |
25 |
170 |
OK |
Transakcja nr 12 |
150 |
20 |
0 |
0 |
0 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 13 |
130 |
40 |
30 |
-20 |
-10 |
40 |
170 |
OK |
Transakcja nr 14 |
145 |
40 |
15 |
-20 |
-10 |
25 |
170 |
OK |
Transakcja nr 15 |
175 |
0 |
0 |
0 |
-5 |
-5 |
170 |
OK |
Transakcja nr 16 |
155 |
0 |
15 |
0 |
0 |
15 |
170 |
OK |
Transakcja nr 17 |
160 |
20 |
15 |
-20 |
-5 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 18 |
155 |
20 |
0 |
0 |
-5 |
15 |
170 |
OK |
Transakcja nr 19 |
120 |
40 |
30 |
-10 |
-10 |
50 |
170 |
OK |
Transakcja nr 20 |
160 |
20 |
15 |
-20 |
-5 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 21 |
155 |
20 |
15 |
-20 |
0 |
15 |
170 |
OK |
Transakcja nr 22 |
160 |
0 |
30 |
-20 |
0 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 23 |
120 |
40 |
30 |
-10 |
-10 |
50 |
170 |
OK |
Transakcja nr 24 |
150 |
40 |
0 |
-10 |
-10 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 25 |
145 |
20 |
15 |
-10 |
0 |
25 |
170 |
OK |
Transakcja nr 26 |
165 |
0 |
15 |
-10 |
0 |
5 |
170 |
OK |
Transakcja nr 27 |
165 |
0 |
30 |
-20 |
-5 |
5 |
170 |
OK |
Transakcja nr 28 |
140 |
20 |
30 |
-10 |
-10 |
30 |
170 |
OK |
Transakcja nr 29 |
160 |
20 |
15 |
-20 |
-5 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 30 |
150 |
40 |
0 |
-20 |
0 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 31 |
150 |
40 |
0 |
-20 |
0 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 32 |
170 |
20 |
0 |
-20 |
0 |
0 |
170 |
OK |
Transakcja nr 33 |
160 |
0 |
30 |
-10 |
-10 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 34 |
170 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
170 |
OK |
Transakcja nr 35 |
155 |
20 |
0 |
0 |
-5 |
15 |
170 |
OK |
Transakcja nr 36 |
160 |
20 |
0 |
-10 |
0 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 37 |
160 |
20 |
15 |
-20 |
-5 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 38 |
150 |
40 |
0 |
-10 |
-10 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 39 |
150 |
40 |
0 |
-20 |
0 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 40 |
125 |
40 |
15 |
0 |
-10 |
45 |
170 |
OK |
Transakcja nr 41 |
180 |
0 |
0 |
-10 |
0 |
-10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 42 |
160 |
20 |
15 |
-20 |
-5 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 43 |
170 |
0 |
15 |
-10 |
-5 |
0 |
170 |
OK |
Transakcja nr 44 |
150 |
0 |
30 |
-10 |
0 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 45 |
160 |
20 |
0 |
-10 |
0 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 46 |
170 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
170 |
OK |
Transakcja nr 47 |
155 |
0 |
30 |
-10 |
-5 |
15 |
170 |
OK |
Transakcja nr 48 |
140 |
40 |
0 |
0 |
-10 |
30 |
170 |
OK |
Transakcja nr 49 |
160 |
0 |
30 |
-10 |
-10 |
10 |
170 |
OK |
Transakcja nr 50 |
150 |
40 |
0 |
-10 |
-10 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 51 |
145 |
0 |
30 |
0 |
-5 |
25 |
170 |
OK |
Transakcja nr 52 |
155 |
20 |
0 |
0 |
-5 |
15 |
170 |
OK |
Transakcja nr 53 |
140 |
40 |
15 |
-20 |
-5 |
30 |
170 |
OK |
Transakcja nr 54 |
135 |
40 |
15 |
-10 |
-10 |
35 |
170 |
OK |
Transakcja nr 55 |
130 |
40 |
30 |
-20 |
-10 |
40 |
170 |
OK |
Transakcja nr 56 |
130 |
20 |
30 |
0 |
-10 |
40 |
170 |
OK |
Transakcja nr 57 |
155 |
20 |
0 |
0 |
-5 |
15 |
170 |
OK |
Transakcja nr 58 |
145 |
20 |
15 |
-10 |
0 |
25 |
170 |
OK |
Transakcja nr 59 |
135 |
20 |
30 |
-10 |
-5 |
35 |
170 |
OK |
Transakcja nr 60 |
165 |
0 |
30 |
-20 |
-5 |
5 |
170 |
OK |
Transakcja nr 61 |
140 |
20 |
15 |
0 |
-5 |
30 |
170 |
OK |
Transakcja nr 62 |
150 |
20 |
15 |
-10 |
-5 |
20 |
170 |
OK |
Transakcja nr 63 |
140 |
20 |
15 |
0 |
-5 |
30 |
170 |
OK |
Transakcja nr 64 |
160 |
20 |
15 |
-20 |
-5 |
10 |
170 |
OK |
Średnia: |
170 |
|
Jakie wnioski wypływają z powyższego przykładu praktycznego?
Moim zdaniem następujące:
1. Metoda porównywania parami oraz metoda korygowania ceny średniej w rzeczywistości niczym się nie różnią pod względem uzyskiwanych wyników (wynikających z takich samych baz danych), o ile:
a. w obu metodach kalkulacje oparte zostaną na takim samym rozstępie cenowym,
b. w metodzie PP zestawionych zostanie tyle par porównawczych ile rekordów liczy baza danych (realizacja tego z wykorzystaniem Excela jest dziecinnie prosta)
2. W przypadku kiedy nieruchomości o cenach skrajnych nie posiadają kompletu cech odpowiednio: najlepszych i najgorszych, oparcie kalkulacji wartości na empirycznym rozstępie cenowym jest co do zasady błędne. Błąd skutkuje identycznie w obu podstawowych metodach podejścia porównawczego.
3. W przypadku kiedy nieruchomości o cenach skrajnych nie posiadają kompletu cech odpowiednio: najlepszych i najgorszych, konieczne jest ekstrapolowanie/estymowanie rozstępu cenowego.
4. Punkt 6.5 Noty Interpretacyjnej nr 1 w postaci aktualnej skutkuje zafałszowaniem wyników większości kalkulacji wartości nieruchomości, co ilustruje poniższy diagram:
Linią czerwoną połączono punkty (wartości) wynikające z kalkulacji opartej na empirycznym rozstępie cenowym, natomiast linią żółtą punkty (wartości) skalkulowane prawidłowo, tj. z uwzględnieniem rozstępu hipotetycznego. Z treści diagramu wynika, że w przypadku wykorzystania w kalkulacjach rzeczywistego rozstępu cenowego:
a) nieruchomości o cechach gorszych niż przeciętne (w stosunku do ujętych w bazie danych porównawczych) są przeszacowywane,
b )nieruchomości o cechach lepszych niż przeciętne (w stosunku do ujętych w bazie danych porównawczych) są niedoszacowywane.
5. Bezwzględnie konieczna jest korekta treści punktu 6.5 polegająca na:
a) zastąpieniu zwrotu można wyrażeniem trzeba bądź należy,
b) skreśleniu ostatniego zdania, informującego o dopuszczalności procedury ekstrapolacji jedynie w wyjątkowych przypadkach.
Materiał powyższy prezentowałem w trakcie marcowego szkolenia PTRM we Wrocławiu oraz drugiej jego edycji – w Olsztynie. W trakcie tego ostatniego wyjaśniło się, skąd wziął się zapis punktu 6.5 w Nocie Interpretacyjnej nr 1 - w brzmieniu dokładnie odwrotnym od zamierzonego.
Wynikiem "śledztwa" uczestników, jest przekonanie graniczące z pewnością, że zawinił... chochlik drukarski, który w swej złośliwości zamienił słowo trzeba na można, dodatkowo maskując swoje działania dopiskiem w postaci ostatniego zdania.
Teraz wystarczy dołączyć do opublikowanej wersji Noty stosowną erratę i wyniki wielu naszych kalkulacji przestaną być wykrzywiane.
PS. W załączeniu przekazuję plik MS Excel z wszystkimi, opisanymi powyżej kalkulacjami jak też tekst w formacie PDF.